Gaslighting to brutalna manipulacja emocjonalna, w której ktoś sprawia, że wątpisz w to, co czujesz i myślisz, a czasem nawet kwestionujesz swoje zdrowie psychiczne. Dotyczy wielu relacji: małżeńskich, rodzinnych, zawodowych albo przyjacielskich. Zobacz, jakich zwrotów używają manipulatorzy i co możesz z tym zrobić!
Gaslighting – co to jest?
Gaslighting to podstępna forma manipulacji i kontroli psychologicznej. Ofiary gaslightingu są celowo i systematycznie karmione fałszywymi informacjami, które prowadzą je do kwestionowania tego, co wiedzą, że jest prawdą, często o sobie. Mogą wątpić w swoją pamięć. Z biegiem czasu mogą być one już tak podstępne, że staną się trudne do zauważenia.
Termin „gaslighting” pochodzi z napisanej w 1938 roku sztuki „Gas Light” Patricka Hamiltona. Autor opisuje relacje, w której mąż usiłuje doprowadzić żonę do szaleństwa poprzez wmawianie jej różnych rzeczy. Koniec końców, kobieta zaczyna kwestionować własne zdrowie psychiczne.
Jak działa taka manipulacja emocjonalna?
Ta technika manipulacji emocjonalnej jest w zasadzie… prosta. Brutalna wręcz w swojej prostocie. Polega na takich komunikatach, przez które sama już nie wiesz, czy masz racje, czy nie.
Okłamywanie
Ludzie, którzy stosują gaslighting, często są nałogowymi i patologicznymi kłamcami i często wykazują skłonności do narcyzmu.
Dyskredytowanie
To ludzie, którzy rozsiewają plotki i ploteczki o tobie innym osobom. Mogą udawać, że martwią się o ciebie, jednocześnie subtelnie mówiąc innym, że wydajesz się emocjonalnie niestabilna lub „dziwna”.
Trywializowanie
Trywializacja twoich emocji pozwala osobie, która cię oświetla, zyskuje nad tobą władzę.
Zaprzeczanie
Ludzie, którzy angażują się w zastraszanie i przemoc emocjonalną, są znani z zaprzeczania, że zrobili coś złego. Robią to, aby uniknąć wzięcia odpowiedzialności za swoje złe wybory.
Nowości w moim sklepie!
Dołącz do uczestniczek kursów, czytelniczek książek lub indywidualnych Klientek! Sprawdź, co dla Ciebie przygotowałam.
5 zwrotów manipulacji emocjonalnej – gaslighting i jak na nie odpowiadać
Z mojego osobistego doświadczenia wyróżniam pięć często używanych zwrotów dotyczących gaslightingu i jak na nie odpowiadać:
„Daj spokój! Przesadzasz”
Nigdy nie zapomnę pierwszego razu, kiedy mój mąż właśnie tak do mnie powiedział. Kłóciliśmy się o przestrzeganie zasad panujących w domu i pod wpływem chwili powiedział: „Przesadzasz”. Byłam naprawdę zaskoczona!
Nie sądziłam, że przesadzam; w rzeczywistości byłam całkowicie racjonalna, określając granice. Ale jego słowa zasiały w moim umyśle ziarno wątpliwości — może przesadzałam….jednak… Może robiłam wielką sprawę z niczego.
Jeśli ktoś ciągle ci mówi, że przesadzasz, jest to taktyka gaslightingu. Taka osoba próbuje sprawić, że zwątpisz w swoje przekonania i procesy myślowe. Typowa manipulacja emocjonalna!
Oto, co możesz wtedy powiedzieć:
- „Nie przesadzam; Po prostu odnoszę się do aktualnej sytuacji”.
- „Tylko dlatego, że uważasz, że moje przekonania są niesłuszne, nie czyni ich mniej realnymi”.
- „Nie moim zadaniem jest przekonywanie cię o tym, jak się czuję; to jest coś, co masz przyjąć do wiadomości”
- „Nie będę się zastanawiać. Wiem, co czuję, i zaufam swojemu przeczuciu”.
„Jesteś przewrażliwiona!„
Znam mnóstwo osób, które czują bardziej. Sama zawsze byłam wrażliwa, emocjonalna i często płakałam lub wzruszałam się na filmach i … reklamach. Były osoby, które się wtedy ze mnie śmiały. Więc nauczyłam się przy nich tłumić emocje i wszystko zamykać w sobie. Manipulacja emocjonalna może właśnie na tym polegać!
Wiedz, że nie ma nic złego w byciu wrażliwą osobą. Jesteś po prostu normalną osobą z ludzkimi emocjami. A ludzie, którzy mówią ci, że jestem zbyt wrażliwa? To oni mieli problem, nie ty.
Oto, co możesz wtedy powiedzieć:
- „Nie jestem zbyt wrażliwa; Jestem po prostu normalna.
- „Nie ma nic złego w byciu wrażliwą”.
- „Nie będę przepraszać za uczucia”.
- „Mogę się czuć tak, jak chcę”.
„Co Ty opowiadasz? to wszystko jest w Twojej głowie„
Czy kiedykolwiek zdarzyło Ci się być w sytuacji, w której wiedziałaś, że coś jest nie tak, ale nie mogłaś tego do końca potwierdzić swoich przypuszczeń?
Być może podejrzewałaś, że twój partner cię zdradza lub że twoja przyjaciółka mówi o tobie za twoimi plecami. Ale kiedy ich o to spytałaś, zaprzeczyli i powiedzieli, że po prostu masz paranoję. Że ci się tylko wydaje.
A może przyłapałaś ich na kłamstwie, ale omamili cię, mówiąc, że musiałaś źle coś zrozumieć, co powiedzieli. Taki rodzaj okłamywania to manipulacja emocjonalna. Możesz zacząć się zastanawiać, czy wariujesz. Ale nie. Gaslighter – osoba stosująca taki rodzaj manipulacji emocjonalnej, próbuje manipulować tobą, byś zaczęła wątpić w twoje instynkty i percepcje.
Jeśli ktoś ci powie, że wyobrażasz sobie różne rzeczy, nie ustępuj. Daj im szansę na wyjaśnienie.
Oto, co możesz wtedy powiedzieć:
- „Wiem, co widziałam/słyszałam i oczekuję, że powiesz mi prawdę”.
- „Nie wyobraziłam sobie tych rzeczy; Po prostu widzę/słyszę, co tam jest”.
- „Nie mam paranoi; Po prostu jestem spostrzegawcza”.
- „Nie jestem szalona; Po prostu widzę/słyszę, co się naprawdę dzieje”.
Ta brutalna manipulacja emocjonalna była jest i będzie. Należy wzmacniać swoją pewność siebie i określać granice, aby nie dać się tak łatwo sprowokować.
„Chyba żartujesz! Nigdy czegoś takiego nie powiedział_m!” – 4 manipulacja emocjonalna
Jest to powszechna manipulacja emocjonalna…: zaprzeczyć… zaprzeczyć… i zaprzeczyć. Gaslighter powie lub zrobi coś krzywdzącego, a kiedy skonfrontujesz się z nim, zaprzeczy, że kiedykolwiek to powiedział lub zrobił. Sprawią, że zwątpisz w swoją pamięć i postrzeganie.
Moja szefowa w dorywczej pracy na studiach (pracowałam w dwóch miejscach na raz w sieciówce odzieżowej i w barze na rynku) zezwoliła na moje zwolnienie – musiałam zaliczyć dodatkowy egzamin. Ale kiedy przyszło do potwierdzenia na „papierze” – odmówiła. Byłem wtedy tak zdezorientowana i zraniona. Nie wiedziałam, w co wierzyć. Czy pytałam, a może nie? Może chciałam zapytać…
Ale w końcu zdałam sobie sprawę, że to, co powiedziała, nie miało znaczenia; liczyło się to, że pamiętam. Jeśli ktoś zaprzecza, że kiedykolwiek coś powiedział lub zrobił, nie pozwól mu nakłonić cię do zwątpienia w twoją pamięć.
Oto, co możesz wtedy powiedzieć:
- „Wiem, co słyszałam / widziałam, i nie mam zamiaru wątpić w swoją pamięć”.
- „Może nie pamiętasz, jak to mówiłaś/robiłaś, ale tak było.”
- „Nie wiem, dlaczego temu zaprzeczasz, ale wiem, co się stało, i nie pozwolę ci na zmianę.”
„Daj spokój! nie rób scen!” – typowa manipulacja emocjonalna
Pomniejszanie twoich doświadczeń i odczuć życiowych to kolejna manipulacja emocjonalna, której ludzie używają na co dzień. Sprawią, że czujesz jakby twoje uczucia były mniej ważne i że za dużo myślisz.
Pewnego razu wygadałam się znajomym, jak bardzo się stresowałam się zachowaniem mojego dziecka. A jeden z nich powiedział: „daj spokój, to nic wielkiego!”. Poczułam się z tym źle. Jak mógł to powiedzieć? Mój stres to mój stres i dla mnie był bardzo realny.
Ale zdałem sobie sprawę, że nie rozumiał, przez co przechodzę i dlatego starał się bagatelizować moje doświadczenia. Nigdy nie pomaga, gdy ktoś próbuje zignorować stres psychiczny. Jeśli coś czujesz, to dla ciebie wielka sprawa. I masz prawo do swoich uczuć.
Oto, co możesz wtedy powiedzieć:
- „To dla mnie wielka sprawa i potrzebuję, abyś uszanował/a moje uczucia”.
- „Wiem, że dla ciebie to nie jest wielka sprawa, ale dla mnie jest i potrzebuję twojego wsparcia”.
- „Tylko dlatego, że uważasz, że moje uczucia nie są prawdziwe, nie czyni ich mniej realnymi”.
- „Nie zamierzam bagatelizować swoich emocji tylko dlatego, że uważasz, że to nic wielkiego.
Manipulacja emocjonalna – małe podsumowanie!
Gaslighting to śmierć tysiąca małych cięć. To powolna korozja twojej pewności siebie. A jeśli pozwolisz, by trwało to długo, będziesz wątpiła nie tylko w swoją rzeczywistość. Ale też zacznie odpadać każdy aspekt prawdziwej ciebie…
Ale jednym z powodów, dla których manipulacja emocjonalna jest tak powszechna, jest to, że działa. Staje się wyuczonym nawykiem, który trudno przełamać. Jeśli więc powiedziałaś swojemu partnerowi cokolwiek z powyższych, zadaj sobie pytanie, czy Twoim celem jest miłość, czy manipulacja. Manipulacja to władza, a miłość nigdy nie jest żądna władzy.
Jesteś ofiarą gaslightingu?
Rozpoznanie jest pierwszym ważnym krokiem w kierunku uzyskania pomocy. Następnym krokiem jest konsultacja z psychiatrą, psychologiem lub terapeutą. Pomogą ci oni przebrnąć przez twoje wątpliwości i obawy oraz zrozumieć, czego doświadczyła. Dowiesz się, jak radzić sobie z wątpliwościami i niepokojem oraz rozwiniesz umiejętności radzenia sobie z nimi.
Jeśli podobał Ci się artykuł, który przeczytałaś, rozważ zostawienie komentarza na dole strony. Dzięki komentarzom możemy prowadzić dyskusje i wspierać się wzajemnie!
Kamila Kozioł – zabieram Cię w podróż wzmacniającą Twoje poczucie własnej wartości. Jako psycholog, dyplomowany trener i certyfikowany coach pomagam kobietom rozumieć, że wartość noszą w sobie, nie na sobie. Jestem autorką trzech książek psychologiczno-rozwojowych. Zapraszam Cię do odkrycia Twoich wartości, wizji i misji, bo wierzę, że każdy ma w życiu coś do spełnienia dla siebie i innych. Dowiedz się o mnie więcej
